sobota, 21 kwietnia 2012

Biografia prekursorki feminizmu

Biografia Kuczalskiej jest istotnym elementem do uchwycenia swoistego rysu polskiego feminizmu. Warto bliżej przyjrzeć się jej  biografii - przyszła na świat 15 stycznia 1859 roku w zamożnej rodzinie szlacheckiej[1]. Jej matka – Ewelina z Jastrzębiec-Porczyńskich należała do grupy Entuzjastek Narycyzy Żmichowskiej, ojciec Leon Kuczalski  był ziemianinem – właścicielem majątku Kośkowce w powiecie krzemienieckim na Wołyniu, miał także wieś Bereźniaki na Ukrainie[2]. Paulina od dziecka otoczona była cudzoziemkami, mówiła po francusku jak rodowita Francuzka, po niemiecku równie dobrze, po ukraińsku nauczyła się od służby, czytała po włosku i angielsku[3]. Domownicy wołali na nią zdrobniale Pola, była rozpieszczana (już jako dziecko chorowała na astmę) i kochana, nie mogła wyjść na spacer bez rękawiczek i kapelusza, by zachować białą, nieopaloną cerę i rączki[4]. Nie oznaczało to, że zaniedbano jej edukację, gdyż jako panna z dobrego domu, odebrała solidne wykształcenie właściwe dla jej sfery, uczyła się tylko w domu[5]. Szermentowski określił Leona mianem wielkiego „utracjusza” i  „birbanta”, który stracił majątek, zmarł w młodym wieku – zostawił wdowę i dwie córki bez zabezpieczenia majątkowego[6]. Matka Pauliny zabrała dziewczynki do Warszawy, kiedy jeszcze ich ojciec żył, ale już poważnie chorował. Pachucka zastanawiała się dlaczego Paulina nie wyszła za mąż za mężczyznę z Ukrainy. Okazało się, że nie była zainteresowana młodzieżą z jej sfery – gardziła nią, bo zajmowali się głównie polowaniami, grą w karty, tańcami, pięknymi słówkami rzucanymi pod adres bogatych panien na wydaniu, za nic mieli naukę, poważne zagadnienia, wystarczał im koń i strzelba[7].  Kuczalska pragnęła innego życia u boku mężczyzny, który podzielałby jej poglądy i sposób na życie. Wydawałoby się, że w Warszawie znalazła właściwego mężczyznę, przełamała kastowe przesądy i w 1879 roku poślubiła Stanisława Reinschmit, wysokiego urzędnika Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego[8]. Pochodził on ze starej rodziny saskiej, nobilitowanej przez Stanisława Augusta Poniatowskiego, był siostrzeńcem znakomitego publicysty i pisarza, Władysława Wójcickiego, autora „Klechd”, a wnukiem Reinschmidta, który był przyjacielem od serca samego Frycka Chopina[9]. Nie była szczęśliwa ze swoim wybrankiem, małżeństwo okazało się pomyłką, on kierował się zasadami krańcowo reakcyjnymi, lubił tradycję, czcił przodków, uważał, że świat jest cudownie urządzony i nie trzeba niczego zmieniać i reformować[10]. Małżonkowie szybko się rozeszli, a jedyny ich syn Leon pozostał przy ojcu. Paulina doznała uszczerbku na zdrowiu, w wyniku choroby straciła jedno oko i zapadła na nieuleczalną chorobę serca, gdyż mąż jej zbyt ochoczo korzystał z ziemskich rozkoszy, przez co chorował wenerycznie i niestety zaraził swą żonę, zmarł po kilku latach w 1895 roku[11]. Nie wątpię, że te tragiczne wydarzenia wywarły wpływ na jej późniejsze losy, wybory życiowe, poglądy. Osobiste przeżycia, krzywda jaką wyrządził jej małżonek, kalectwo nie załamało jej, zaraz po rozstaniu z mężem, sprzedała resztki majątku ojcowskiego i w 1885 roku pojechała do Genewy i Brukseli, by do 1889 studiować nauki ścisłe[12]. Właśnie tam zapoznała się z ruchem kobiecym, zaraziła się ideą i stała się zagorzałą feministką[13].
<div style="width:477px" id="__ss_4619644"> <strong style="display:block;margin:12px 0 4px"><a href="http://www.slideshare.net/dragon86/feminzm" title="EWOLUCJA MYŚLI FEMINISTYCZNEJ NA PRZESTRZENI WIEKÓW" target="_blank">EWOLUCJA MYŚLI FEMINISTYCZNEJ NA PRZESTRZENI WIEKÓW</a></strong> <iframe src="http://www.slideshare.net/slideshow/embed_code/4619644" width="477" height="510" frameborder="0" marginwidth="0" marginheight="0" scrolling="no"></iframe> <div style="padding:5px 0 12px"> View more <a href="http://www.slideshare.net/" target="_blank">documents</a> from <a href="http://www.slideshare.net/dragon86" target="_blank">Michał Futera</a> </div> </div>

[1] A. Górnicka- Boratyńska, Stańmy się sobą…, s. 90.
[2]J. Szermentowski, Hetmanka Wielka i Koronna, „Kierunki” 1959, nr 3, s. 6.
[3] R. Pachucka, Pamiętniki, s. 145, 151.
[4] Tamże.
[5] A. Górnicka- Boratyńska, Stańmy się sobą…, s. 90.
[6] J. Szermentowski, dz. cyt., s. 6.
[7] Tamże.
[8] A. Górnicka-Boratyńska, Stańmy się sobą…, s. 90.
[9] J. Szermentowski, dz. cyt., s. 6.
[10] Tamże.
[11] R. Pachucka, dz. cyt., s. 146.
[12] A. Górnicka- Boratyńska, Stańmy się sobą…, tamże.
[13] J. Szermentowski, dz. cyt., s. 6.

Liderka polskiego ruchu kobiecego przełomu XIX i XX wieku




" A potem o niej zapomniano"





Zadaniem tej strony będzie przywrócenie pamięci liderce ruchu kobiecego na ziemiach polskich w schyłku XIX i początku XX wieku Paulinie Kuczalskiej-Reinschmit. Ta kobieta swoim życiem zrobiła wyłom w obowiązujących konwencjach. Byłoby dużym nietaktem i lekką przesadą, gdybym napisała, że była jedyną w epoce, która odważyła się żyć inaczej i nie bała się żądać od życia tego czego pragnęła. Rozwój polskiego ruchu kobiecego w XIX wieku symbolizują przede wszystkim cztery postacie: K. z Tańskich Hoffmanowej, N. Żmichowskiej, E. Orzeszkowej i P. Kuczalskiej-Reinschmit, postać tej ostatniej jest najmniej znana. Wyłącznie w tekstach dyskursu emancypacyjnego można o niej przeczytać słowa szacunku, uznania, podziwu i wdzięczności za to, że poświęciła swoje zdolności, majątek i życie sprawie emancypacji kobiet.

Jako pierwsza sformułowała postulaty kobiece odrębnie od kwestii narodowowyzwoleńczych. Sama określała siebie mianem feministki, by "nazywać rzeczy po imieniu", akceptowała je jako honorowe wyróżnienie. Pojęcie "kwestia kobieca" zastąpiła znacznie precyzyjniejszym jakim było słowo- "równouprawnienie". Sprawę równouprawnienia włączyła w całokształt przemian społecznych, czyniąc ją "ogniwem ogólnej walki o wyzwolenie", "nieodłączną częścią ogólnych dążeń wolnościowych".
Odpowiedzi na pytanie: Jaką Polki zajmowały w polskim społeczeństwie? Jakie postulaty emancypacyjne wysuwały prekursorki polskiego feminizmu? Co pchnęło pannę z dobrze sytuowanej rodziny ziemiańskiej (Paulinę Kuczalską-Reinschmit) na drogę bezkompromisowej walki o ideę? Jak feministki związane z Kuczalską zapatrywały się na współpracę ze środowiskiem kobiecym? Dlaczego działały w opozycji wobec mężczyzn? Dlaczego o Kuczalskiej zapomniano? 





Postulaty Kuczalskiej o samodzielności kobiety i uwolnieniu się od jarzma ukartowanego małżeństwa noszą ślady osobistych doświadczeń autorki. Mąż chory wenerycznie zaraził ją w wyniku czego utraciła oko i zapadła na nieuleczalną chorobę serca. To tragiczne wydarzenie w dużym stopniu wywarło wpływ na późniejsze losy, wybory życiowe i co ważne poglądy Pauliny Kuczalskiej. Główne elementy jej programu z lat 1906-1914, dominacja haseł etycznych, odrzucenie erotyzmu jako sprzecznego z naturą kobiety, walka z prostytucją i swoisty sposób postrzegania relacji kobieta - mężczyzna, genetycznie wyrastały z owych nieszczęśliwych wypadków z lat osiemdziesiątych.

Dlaczego o niej zapomniano? Górnicka-Boratyńska twierdzi, że polska sufrażystka za swą niezależność, o której wyżej wspomniałam, przypłaciła zapomnieniem - organizacja jaką był Związek Kuczalskiej, o takiej sile oddziaływania, "podwiązany" do jakiejkolwiek partii politycznej znalazłby swoje miejsce w podręcznikach.